BLOKZİNCİR NEDİR?

Blokzincir kelimesi ilk kez gerçek kimliği henüz bilinmeyen Satoshi Nakamoto isimli bir yazarın “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” adlı makalesinde kullanılmıştır. Bitcoin, blokzinciri üzerinde geliştirilen merkez bankaları ve hükümetlerden bağımsız alternatif ödeme aracı olarak tasarlanan eşler arası elektronik para sistemidir. Blokzinciri teknolojisinin son zamanlarda çok popüler hale gelmesinin ana nedenlerinden biri, değeri ortaya çıktığı günden bu yana yaklaşık 60 000 kat artan Bitcoin’dir. Bunun aynı zamanda blokzincir üzerinde negatif bir etkisi olmuştur, çünkü Bitcoin ve blokzincir kavramları birbiri ile çok sık karıştırılmakta ve yapılan birçok çalışma sayısız türü ve teknik özellikleri olmasına rağmen Blokzincir kavramı yerine sadece Bitcoin blokzincirine odaklanmaktadır. Nakamoto’ ya göre blokzinciri, yapılan her işlem bilgisinin ağdaki katılımcılar tarafından kaydedildiği ve paylaşıldığı dağıtılmış bir veri yapısıdır.

Blokzincir, bir iş ağındaki işlemlerin kaydedilmesi ve varlıkların izlenmesi sürecini kolaylaştıran, paylaşılan, değişmez bir kayıt defteridir. Bir varlık somut (bir ev, araba, para, arazi) veya soyut (fikri mülkiyet, patentler, telif hakları, markalaşma) olabilir. Neredeyse değerli her şey bir blokzincir ağında izlenebilir ve alınıp satılabilir.

Blokzincir, kriptografi kullanılarak bağlanan ve güvenli hale getirilen, bloklardan oluşur. Her blok kendisinden önceki ve sonraki bloklarla bağlantılıdır. Bir varlık bir yerden bir yere taşınırken veya mülkiyet el değiştirirken bu bloklar bir veri zinciri oluşturur. Bloklar, işlemlerin tam zamanını ve sırasını doğrular ve eşler veya düğümler içeren birbirine bağlı bilgisayar sistemlerinin merkezi olmayan ağlarında (eşler arası ağ) değiştirilemez bir kayıt altına alınır. Kriptografik güven ve garanti teknolojisi her işleme benzersiz bir tanımlayıcı veya dijital parmak izi uygular.

Günümüzde blokzincirin gelişimi üç evre halinde tanımlanabilir:

Blokzincir 1.0: Para Tranferi/Ödemeler (2009)

Para transferi ve dijital ödeme gibi uygulamaları bulunan kripto paraları ifade etmektedir.

Blokzincir 1.0, Dijital Para Evresi olarak da adlandırılmaktadır.

Kripto paralarda madencilik, şifreleme ve blok yapısı gibi blokzincir teknolojileri kullanılmaktadır. İlk kripto para olan Bitcoin, diğer dijital para birimlerinde olduğu üzere sabit para arzını garantilemek için kriptografiyi kullanmaktadır. Bu sayede dijital paralar enflasyona karşı korunmaktadır.

Blokzincir 2.0: Akıllı Sözleşmeler (2013)

Bu evre çeşitli ekonomik ve finansal uygulamaları kapsamaktadır. Bu tür uygulamalar arasında, krediler ve ipotekler gibi geleneksel bankacılık araçları, hisse senetleri, tahviller, vadeli işlemler ve sözleşme gibi araçlar yer almaktadır. Bu tür kurallara bağlı karmaşık işlemler için kullanılan akıllı sözleşmeler, blokzincir platformunda çalışan makine tarafından okunabilen yazılım kodu parçalarıdır ve blokzincir 2.0 olarak bilinen ikinci nesil blokzincirin oluşmasını sağlamıştır.

Blokzincir 3.0: Finansal Olmayan Uygulamalar (2020)

Blokzincir 3.0, önceki evrelerden farklı olarak bilim, sanat, sağlık, eğitim, iletişim, yönetim ve denetim alanlarını da kapsamaktadır.

Blockzincir Türleri

Genel blokzincir:

Kamuya açık, izne dayalı olmayan blokzincir ağına herkes kısıtlama olmaksızın katılım gösterebilir. Pek çok kriptopara türü, kurallara veya mutabakat algoritmalarına dayalı genel blok zincirinde çalışır.

İzne dayalı veya özel blokzincir:

Özel veya izne dayalı blokzincir, kuruluşların blokzincir verilerine kimlerin erişebileceğini kontrol etmelerine olanak tanır. Yalnızca izin verilen kullanıcılar belirli veri setlerine erişebilir.

Federe veya konsorsiyum blokzincir:

Mutabakat sürecinin (madencilik süreci) önceden seçilmiş bir grup düğüm veya önceden seçilmiş bir dizi paydaş tarafından yakından kontrol altında tutulduğu blokzincir ağı.

p.p1 {margin: 0.0px 0.0px 8.0px 0.0px; font: 11.0px 'Times New Roman'; color: #000000; -webkit-text-stroke: #000000}
p.p2 {margin: 0.0px 0.0px 8.0px 0.0px; font: 11.0px 'Times New Roman'; color: #000000; -webkit-text-stroke: #000000; min-height: 12.0px}
p.p3 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; font: 11.0px 'Times New Roman'; color: #000000; -webkit-text-stroke: #000000}
p.p4 {margin: 0.0px 0.0px 8.0px 0.0px; font: 11.0px Helvetica; color: #000000; -webkit-text-stroke: #000000; min-height: 13.0px}
p.p5 {margin: 0.0px 0.0px 8.0px 0.0px; font: 11.0px Helvetica; color: #000000; -webkit-text-stroke: #000000}
p.p6 {margin: 0.0px 0.0px 2.0px 0.0px; font: 11.0px 'Times New Roman'; color: #111110; -webkit-text-stroke: #000000; min-height: 12.0px}
p.p7 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; font: 11.0px 'Times New Roman'; color: #111110; -webkit-text-stroke: #000000}
p.p8 {margin: 0.0px 0.0px 8.0px 0.0px; font: 11.0px 'Times New Roman'; color: #111110; -webkit-text-stroke: #000000}
span.s1 {font: 11.0px 'Arial Unicode MS'}